Het is niet meer weg te denken uit het nieuws, er wordt een zwaar verkeersongeval veroorzaakt door iemand zonder rijbewijs of tijdens een rijverbod. Het doet ons nadenken over de verkeersveiligheid en het belang van een effectief en efficiënt werkend kader. Want iedereen is het er over eens, ieder verkeersslachtoffer is er één teveel.
Toch is er nog veel werk aan de winkel en moet er kritisch worden gekeken naar de huidige aanpak. Want, wat en waar loopt het toch mis dat een persoon zonder geldig rijbewijs het stuur neemt terwijl hij zwaar onder invloed is van alcohol?
Vanzelfsprekend ligt de grootste fout, zonder mij uit te willen spreken over dit individuele dossier waar ik inhoudelijk geen kennis van heb, bij de bestuurder zelf. Echter, de vraag die dan rijst is waarom er zo weinig waarde wordt gehecht aan de voorgaande veroordelingen?
Al enkele jaren ben ik actief als advocate in het verkeersrecht. Jaar op jaar moeten we vaststellen dat politierechters nog strenger worden, geldboetes nog hoger, rijverboden nog langer en het opleggen van herstelproeven en -examens steeds frequenter. Daarnaast is er nog de beschermingsmaatregel van de rijongeschiktheid die keer op keer wordt opgeworpen en vaker wordt toegepast. Maar zorgen die strengere straffen per definitie voor minder verkeersovertredingen? Een vraag die, bij gebrek aan cijfers, momenteel onbeantwoord blijft.
Twee kritische bedenkingen die mij opvallen bij de huidige aanpak van verkeersovertredingen:
- Alles duurt veel te lang
- Er wordt geen onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de bestraffing
Het eerste pijnpunt bij verkeersdossiers is dat het véél te lang duurt vooraleer mensen worden gedagvaard voor de politierechtbank. Nadat er een vonnis (en bestraffing) werd uitgesproken, verstrijken er opnieuw enkele maanden vooraleer de opgelegde bestraffing effectief wordt uitgevoerd. Ik verduidelijk de problematiek hieromtrent graag aan de hand van een vergelijking met een driejarig kind dat iets fout heeft gedaan en hiervoor gestraft wordt op zijn/haar vijf jaar. Welk effect heeft een bestraffing dan nog?
Als iemand hoger beroep wenst aan te tekenen tegen het vonnis, verstrijken er opnieuw enkele maanden. In sommige rechtbanken duurt het bijna twee jaar vooraleer het dossier terug op zitting wordt gebracht. Moeilijk om dit als advocaat uit te leggen aan een cliënt.
Strengere straffen zijn niet per definitie effectieve straffen. Cijfers liegen niet, bij 1 op de drie ongevallen is een recidivist betrokken (cijfers uit rapport nr. 2024 – R – 07 – NL van VIAS instituut). Onderzoek naar de effectiviteit van bestraffing of andere alternatieve maatregelen bij verkeersovertredingen is noodzakelijk. Meten is weten. Onderzoek kan er voor zorgen dat er verduidelijking komt omtrent de straffen of alternatieve maatregelen die werken om een gedragswijziging bij verkeersovertreders te bekomen of zelfs preventief werken zodanig bestuurders geen verkeersovertredingen begaan hetgeen de verkeersveiligheid alleen ten goede komt.
Verandering van de verkeersgewoontes en m.n. het begaan van verkeersovertredingen, vereist een gedragswijziging bij de betrokken bestuurder. Het belang van bewustwording van het gestelde gedrag is het voornaamste. Zorgt een streng rijverbod, hoge geldboete of zelfs gevangenisstraf hiervoor? Een alternatieve straf die in sommige rechtbanken regelmatig wordt opgelegd, is het volgen van een cursus verkeersveiligheid bij VIAS. Zij heeft zelf al onderzoek gedaan naar de effectiviteit van deze opleidingen en de nodige bewustwording bij verkeersovertredingen. In hoeverre kan op dergelijke alternatieven meer worden ingezet om effectiever om te gaan met verkeersovertreders? Kan er vb. bij het behalen van het rijbewijs eveneens een verplichte opleiding worden voorzien voor verkeersveiligheid?
Het is absurd dat, los van een studie door VIAS instituut over de opleidingen in 2019, tot op heden geen cijfers bestaan over de effectiviteit van de bestraffing. Hoogtijd dat hier werk van wordt gemaakt.
Want zoals gezegd, ieder verkeersslachtoffer is er één teveel.
Slachtoffer van een verkeersongeval? Of een verkeersongeval veroorzaakt? Neem contact op met onze gespecialiseerde advocaat voor een eerste gratis advies.